Gmina Kuźnica

Kuźnica – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Kuźnica przy drodze krajowej nr 19 oraz liniach kolejowych 6 i 57. We wsi znajduje się kolejowe i drogowe przejście graniczne z Białorusią. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego. Jest siedzibą urzędu gminy Kuźnica. Początkiem wsi była rudnia - zakład wytopu żelaza z rud darniowych - założona nad rzeczką Łosośną około 1504. Niebawem powstał książęcy dwór. Na polecenie królowej Bony w 1536 Jerzy Zielepucha założył miasto Kuźnica, które w 1546 otrzymało miejskie prawo magdeburskie. W 1545 Zygmunt August ufundował kościół katolicki. W 1679 miasto miało rynek i cztery ulice. Istniała tu bażantarnia królewska. Po rozbiorach Kuźnica początkowo znajdowała się w zaborze pruskim, a potem w granicach cesarstwa rosyjskiego. Pomimo korzystnego położenia nad spławną rzeką i (od 1862) przy linii kolejowej Warszawa-Petersburg, miasteczko nie rozwinęło się w większy ośrodek. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921 pod miastem toczyły się zacięte boje. W toku walk, przy małych stratach polskich, niemal całkowicie zniszczono broniącą tego odcinka 18. Brygadę Strzelców. Zniszczenia wojenne spowodowały w 1921 odebranie miejscowości praw miejskich. We wsi, przy ul. Sidrzańskiej znajduje się parafialna cerkiew prawosławna Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Obecnie wieś nie ma kresowego charakteru – zniknął rynek, a Kuźnica jest zwykłą ulicówką. Ostatnio jej perspektywy rozwojowe polepszyły się w związku z istniejącym przejściem granicznym.