FOLWARK CHOBOTKI

Ogród folwarczny powstał po 1914 r. w miejscu wcześniejszego folwarku jako regularny gród użytkowy.
Folwark Chobotki usytuowany był na wschodnim brzegu rzeki Jaskranki w pobliżu ówcześnie znajdującego się tam młyna i stawów młyńskich przy skrzyżowaniu drogi wiejskiej z drogą łączącą trakt knyszyński i Kolonię Ogrodniki. W skład folwarku wchodził jeszcze niewielki prostokątny ogród owocowo - warzywny aleja posadzona przy drodze ze wsi.
Od XVI do pierwszej połowy XIX wieku folwark wchodził w skład dóbr jasionowskich. Folwark wymieniony jest w lustracji starostwa knyszyńskiego z 1602 roku: Kalinówka, Stara Wola, Jasionówka, Słomianka i Choboty - wsi na gruncie starostwa knyszyńskiego zasadzone, lecz je teraz trzymają panowie Kurzenieccy, mając je sobie za dziedziczne i podzielili się jemi po ojcu swem i takową nam sprawę dawano o tych wsiach, iż Kalinówka, którą przedtym zwano i teraz jeszcze zowią Wójtowcami (bo są inne dwie - jedna Królewska, a druga Wójtowska - Kalinówki) była na wójtostwo i 100 kop lit. na niej miało być zapisanych, do której Kalinówki pan Chwalczewski, starosta naonczas knyszyński panu Kurzenieckiemu, gdy jego córkę pojmował, Starą Wolę przyłączył. A Jasionówka, Słomianka i Choboty przedtym były jeszcze rozkopane.
W 1730 r. wzmiankowany jest nowy tartak w Chobotkach - który niemałym kosztem ze stawem postawiony.
Po rozpadzie dóbr jasionowskich folwark przeszedł w ręce kilku drobniejszych właścicieli. Na początku XX wieku podzielony majątek należał m.in. do rodziny Ostrowskich /właścicieli folwarcznego siedliska/, Zygmuntowskich, Kamińskich, Marciszewskich. Część ziem rozprzedano miejscowym chłopom. W 1908 roku Cyryl, ostatni z właścicieli dworu z rodu Ostrowskich odsprzedał majątek braciom Raczkom /Karol, Feliks, Aleksander, Teofil/, którzy zarządzali nim do 1948 roku. W 1930 zmarł jeden z braci - Aleksander zostawiając posiadłość braciom, a w 1938 roku Feliks Raczko odsprzedał swoją część Ludwikowi Olechno.
W 1914 roku młyn wraz z sąsiadującymi zabudowaniami gospodarskimi oraz folwark zostały spalone. W tym samym roku postawiono drewniany budynek gospodarczy, murowany dom mieszkalny oraz budynek tzw. serowni - mleczarni.1919 r. postawiony został drewniany dwór. Dwór szerokofrontowy zlokalizowany w centralnej części założenia dworsko - ogrodowego. Ściany budynku są konstrukcji zrębowej zwęgłowane na jaskółczy ogon, nieszalowane. Oszalowana jest część szczytowa szalówkami w układzie ukośnym, jodełkowym po bokach i góry. Dworek jest niepodpiwniczony osadzony na kamiennych fundamentach. Dach dwuspadowy o równych połaciach kryty eternitem /część wschodnia/ i dachówką karpiówką /część zachodnia/. Więźba dachowa drewniana o konstrukcji krowiowo - jętkowej. Stropy drewniane. Podłogi na parterze drewniane deskowe, na strychu polepa z gliny i trocin. Stolarka okienna i drzwiowa drewniana podobnie jak dwubiegowe schody. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 134.08 m2. Dworek rzucony jest na planie prostokąta, posiada prostokątne ganki w elewacji wschodniej i zachodniej oraz dobudówkę dwutraktową w elewacji szczytowej.
Postawiono nowe budynki gospodarcze wokół prostokątnego dziedzińca przed dworem. Na wschód i zachód od dziedzińca teren przeznaczono na sady. W 1938 roku powstało na terenie folwarku gospodarstwo Ludwika Olechny, który zamieszkał w domu murowanym wybudowanym w 1916 roku. Po II wojnie światowej spadkobiercy przedwojennych właścicieli - Raczków wznieśli nowe zabudowania gospodarcze w centrum dawnego założenia.
Do dziś przetrwały: dwór i inne budynki wzniesione w okresie międzywojennym, system dróg dojazdowych przy granicach założenia, wnętrze sadu na wschód od zabudowań, staw, resztki nasadzeń alei dojazdowej i fragmenty dwóch szpalerów (lipowego i jesionowego) posadzonych w okresie międzywojennym przy granicach zachodniej części ogrodu.
Szczątki dawnej kompozycji osłonięte z dwóch stron lasami i zaroślami nie posiadają dziś większych walorów widokowych.

Chobotki - Wieś gm. Knyszyn
Ogród folwarczny powstał w połowie XIX w. jako regularny ogród użytkowy. W 1730 r. powstaje w Chobotkach tartak: Tego roku ukończony tartak w Chobotkach, który niemałym kosztem ze stawem postawiony.
Pierwszy dwór powstał prawdopodobnie po oderwaniu folwarku Chobotki od dóbr jasionowskich w I połowie XIX wieku. Pod koniec tego wieku Chobotki należały do Andrzeja Kamińskiego. Siedziba dworska usytuowana była na skraju wsi na terenie łagodnie opadającym w kierunku południowym do rzeki Jaskranki. Po śmierci Andrzeja Kaminskiego pod koniec XIX wieku majątek /ok. 54 ha/ odziedziczyli jego synowie: Wincenty, Stanisław, Andrzej i Antoni. Do 1948 roku właścicielem majątku był Antoni Kamiński.
Podobny los jak dwór na Kolonii Chobotki, spotkał ten ze wsi, który także spalił się z tym, że w 1915 roku. W tym samym roku odbudowano zabudowania gospodarcze, część z nich stawiając w miejscu spalonych i postawiono dom mieszkalny. W latach 1927/28 wzniesiono drewniany dwór. Budynki gospodarcze ustawione zostały wokół prostokątnego dziedzińca w północnym narożniku terenu dawnej kompozycji, a nowy dwór umiejscowiono południowym narożniku dziedzińca na osi drogi dojazdowej ze wsi. Drogę dojazdową do dworu obsadzono lipami, klonami i kasztanowcami. Pozostałą część terenu obsadzono drzewami owocowymi, a tereny graniczące z rzeką przeznaczono na ogród warzywny.

W 1948 roku majątek przejął PGR Chobotki, który nie korzystał z budynków folwarcznych, co spowodowało, że w 1952 roku dwór został rozebrany i przeniesiony do PGR w Knyszynie. Pozostałe budynki gospodarcze także uległy rozbiórce.
Do dziś zachowało się użytkowane jako pastewnik wnętrze dawnego sadu otoczone przerzedzonymi szpalerami drzew ozdobnych oraz otoczone zaroślami wnętrze dawnego warzywniaka. Na osi drogi dojazdowej ze wsi widnieją porośnięte zaroślami resztki fundamentów dworu i grupy zdziczałych krzewów pozostałe z nasadzeń przy podjeździe. Na północny - zachód od nich stoją jeszcze ruiny stajni, bardziej na wschód znajduje się podworska piwnica...

Arkadiusz Studniarek

Całość informacji i zdjęcia - Autora...