OSOWIEC WE WSPOMNIENIACH...
niemieckiego generała Ericha Ludendorffa

(1863 - 1937)
"Feldmarszałkiem się jest od urodzenia, a nie z nadania..."
- gen. Erich von Ludendorff, do Hitlera, gdy ten zaproponował nadanie mu tytułu feldmarszałka.

Generał Ludendorff żył w latach 1863 - 1937.
Będąc oficerem wywodzącym się z ludu, nie utytułowanym szlacheckim "von", doszedł do stopnia generalskiego ogromną pracowitością, oddaniem, wiernością i patriotyzmem, a w czasie I-szej wojny światowej sukcesami na polach bitew. Jego dewizą było; "wierność cesarzowi i narodowi, oraz wdzięczność rodzicom".
Na froncie wschodnim znalazł się w roku 1914, po nieudanej kampanii belgijsko-francuskiej. Najpierw jako szef sztabu armii, a potem jako szef sztabu frontu wschodniego walczył na ziemi pruskiej i polskiej przeciwko 1 i 2 Armii rosyjskiej. Armie carskie w sierpniu 1914 r. przypuściły atak na Prusy Wschodnie, ale Niemcy wykorzystali nieskoordynowane działania zaczepne Rosjan i uderzeniem z dwóch skrzydeł rozbili i zniszczyli w dniach 26 - 30 sierpnia 1914 r. 2 Armię pod Tannenbergiem.
Była to największa duma Niemców i gen. Ludendorffa - wydarzenie miało bowiem miejsce w rejonie Grunwaldu i Niemcy uznali je za zmazanie hańby klęski Krzyżaków. (Tannenberg oznacza "góra jodłowa"). Idąc na pomoc 2 Armii rosyjskiej 1 Armia cofnęła się na Wielkie Jeziora Mazurskie, skąd po wielu lokalnych walkach została wyparta na Suwalszczyznę.

Wiosną 1915 r. ruszyła niemiecka ofensywa na wschód.
Doprowadziła ona do przełamania frontu rosyjskiego i odwrotu Rosjan na południe Polski: Przemyśl - Lwów - Lublin - Brześć a potem Warszawa, oraz na północy: Grajewo - Rajgród - Augustów - Grodno i Wilno. Na południu Niemcy współdziałali i wspomagali Austriaków.
Wojska niemieckie nie zdołały jednak rozbić głównych sił rosyjskich i zmusić rządu carskiego do zawarcia odrębnego pokoju. Najtrudniejsza dla Niemców sytuacja była na kierunku Prusy Wschodnie - Osowiec.
Najpierw, wg. gen. Ludendorffa, marsz wojsk utrudniały gwałtowne roztopy dużych mas śniegu i lodu. Drogi stały się nieprzejezdne dla ciężkiego sprzętu i taborów wojskowych. Po dotarciu sprzętu podjęto próbę oskrzydlenia Osowca od strony Białegostoku i od północy, z kierunku Augustów - Grodno, dokąd już Niemcy dotarli.

Wielokrotne ataki na Osowiec nie doprowadziły do wyparcia Rosjan i nie zmieniły rezultatów wojny.
Wg. Ludendorffa, Niemców zaskoczył silny ogień dalekosiężnych dział i broni maszynowej, oraz bezskuteczność ognia artylerii niemieckiej - w tym ciężkich dział i moździerzy. Słabe rozpoznanie terenu uniemożliwiło ostrzał twierdzy w nocy, co obrońcy wykorzystywali na remont sprzętu i przygotowanie do odparcia kolejnych ataków. Ponadto zmylił Niemców pojawiający się i prowadzony z różnych umocnień, a nawet z podziemi i bagien, ostrzał.
Ocenili oni twierdzę jako nie do zdobycia ze względu na siłę ognia, wielkość fortyfikacji i połączeń kanałami podziemnymi. Każde miejsce, skąd do nich strzelano, uznali za bunkry nie do zdobycia.
Ludendorff wspomina, że Niemcy weszli do Twierdzy Osowiec dopiero pod koniec roku 1915, po wycofaniu się Rosjan. Dziwili się bardzo, że dali się tak nabrać obrońcom umocnień i że nie potrafili ich zdobyć mimo ogromnej przewagi sił. Raz jeszcze współzależność twierdzy i biebrzańskich bagien okazały się być terenem obronnym zdolnym odstraszyć silniejszego przeciwnika.

Osowiecki epizod nie zaszkodził wojskowej karierze gen. Ludendorffa. Był on potem głównym kwatermistrzem wojsk niemieckich, a w latach 30-tych wierność cesarzowi przeniósł na wierność Hitlerowi, wywierając na niego duży wpływ. Ale były to już inne dzieje typowego, niemieckiego generała.
Stanisław Markiel
ERICH von LUDENDORFF
urodził się w Kruszewni (okolice Poznania) 9.IV.1865 r. Był synem drobnego handlarza, ale wybrał karierę wojskową - w wieku 17 lat rozpoczął naukę pod kątem służby w Sztabie.
W latach 1904-13 był oficerem niemieckiego
Sztabu Generalnego.
Zdawał sobie sprawę z tego, że kraj jest nieprzygotowany do wojny. Nalegał, aby zwiększono armię. Gdy wojskowi nie posłuchali go, skontaktował się z politykami, ale nie mogli oni przeforsować zwiększenia wydatków na wojsko. Niezadowolony Ludendorff przeniósł się z Berlina do Düsseldorffu. Wkrótce otrzymał dowodzenie nad brygadą stacjonującą w Strasburgu.
Po wybuchu wojny jego jednostka zaatakowała Liege i odebrała kapitulację miasta. Był to pierwszy niemiecki sukces wojny, zwłaszcza, że forty belgijskie stawiły Niemcom niespodziewanie silny opór.
Za ten wyczyn, sam cesarz udekorował generała orderem Pour le Merite. Było to drugie przyznanie tego orderu podczas wojny.
Tymczasem na wschodzie wojska niemieckie planowały odwrót przed nacierającą armią rosyjską. Sztab przydzielił do dowodzenia 8. Armią gen. P. von Hindenburga - ten zaś wybrał Ludendorffa na swojego szefa sztabu. Wspólnie odnieśli decydujące na tym teatrze wojennym zwycięstwa pod Tannenbergiem i nad Jeziorami Mazurskimi. Spektakularne sukcesy uczyniły z nich bohaterów narodowych i dały mocną pozycję w kraju.
W sierpniu 1916 r. Hindenburg zastąpił E. von Falkenhayna na stanowisku Szefa Sztabu armii Niemiec. Ludendorff został jego generałem kwatermistrzowstwa.
Polityka prowadzona przez Hindenburga i Ludendorffa polegała na wspieraniu nieograniczonej wojny podwodnej. Ludendorff był przedstawicielem władz niemieckich w okupowanym Królestwie Polskim i brał udział w przygotowaniu tzw. "Aktu 5 listopada" (1916), w którym cesarzowie Wilhelma II i Franciszek Józef I obiecywali utworzenie autonomicznego państwa polskiego.
Zaproponował przewiezienie Lenina do Rosji, aby ten wprowadził tam zamęt. Pełnił kluczową rolę podczas rozmów pokojowych z Rosją w Brześciu (III.1918 r.). Po zawarciu pokoju, Ludendorff opracował plan przełamania frontu na Zachodzie - do pełnej realizacji planu zabrakło rezerw i po II Bitwie nad Marną alianci rozpoczęli kontratak.
Uznał, że stosowane przez aliantów czołgi do broń przeceniana i obwiniał swoich żołnierzy o brak motywacji do walki. Po zawieszeniu broni Erich uciekł do Szwecji, gdzie pisał książki i artykuły, w których dowodził, że Niemcy nie przegrały wojny, związał się z ruchem nazistowski A. Hitlera.
Wrócił do kraju i wziął udział w "Puczu Kappa" (III.1920) i w "Puczu w Monachium" (XI.1923) - rok później został jednym z pierwszych posłów NSDAP w Reichstagu. W 1925 r. startował w wyborach prezydenckich, ale zdobył mniej niż 1% głosów - zwycięzcą został Hindenburg.
Erich von Ludendorff umarł 20.XII.1937 r. w Monachium. Przed śmiercią wydał książkę "Wojna Totalna" (Der Totale Krieg), w której odwrócił maksymę Clausewitza ("Wojna to kontynuacja polityki, ale innymi metodami") na "Polityka to sposób prowadzenia wojny, a pokój to tylko krótki czas pomiędzy dwoma kolejnymi wojnami".
(opr. red.)